Pentref bychan yng Nghastell-nedd Port Talbot yng Nghymru yw Cymer, wedi'i leoli ar lechwedd yng Nghwm Afan ger cydlifiad Afon Afan ac Afon Corrwg. Mae Cymer wedi’i leoli ym mwrdeistref sirol Port Talbot, Gorllewin Sir Forgannwg yn wreiddiol. Cymuned draddodiadol a adeiladwyd ar y pyllau glo niferus yn y cyffiniau.
| Name | Occupation | Posted from | Until |
|---|---|---|---|
| Sergeant William Thomas | Colliery painter |
Unknown | 03 Dec 1944 |
| Corporal Emlyn Richard Starkey | Coal miner |
Unknown | 03 Dec 1944 |
| Private Roy Coleman | Coal miner |
Unknown | 03 Dec 1944 |
| Private Edwin Coleman | Coal miner |
07 Aug 1943 | 03 Dec 1944 |
| Private David John Maybury | Colliery official |
07 Aug 1943 | 03 Dec 1944 |
| Private Ivor Thomas Purser | Coal hewer |
Unknown | Unknown |
| Private M. Thomas | 01 Sep 1943 | Unknown | |
| Private William Joseph Watkins | Colliery vet |
Unknown | Unknown |
Credir nad oedd gan y Patrôl byncer a adeiladwyd yn arbennig er bod cyfeiriad at Bencadlys. Pe bai ymosodiad roedd disgwyl iddynt ddychwelyd i'w cartrefi ar ôl eu gweithrediadau tanseilio.
Cymer Patrôl
Y nifer o reilffyrdd, twneli, pontydd a thraphontydd yn yr ardal glofaol gyfagos. Iardiau marsialu'r rheilffordd, a'r brif reilffordd i Gaerdydd, a'r rheilffordd i Bort Talbot.
Roedd y Patrôl yn aml yn hyfforddi yn y twyni ar y traeth, er bod eu hyfforddiant nos yn dod i ben pan oedd nifer y barau o gariadon yn y twyni yn ei gwneud hi'n amhosibl gweithredu. O hynny ymlaen fe wnaethant hyfforddi yn y twyni yn ystod y dydd, gan wisgo sbectol dywyll.
Roedd gan y Patrol ddwy wisg, un yn Iwnifform Gwarchodlu Cartref ac un arall gyda 202 GHQ ar yr ysgwyddau.
Dywed Roy Coleman fod y rhan fwyaf o'r Patrôl wedi mynd i Coleshill am hyfforddiant sawl gwaith, ond ei fod yn anlwcus ac na wnaeth. Roedd gan y Pencadlys hyfforddi ym Mhorthcawl oddeutu 8 Rhingyll a 2 swyddog, a hyfforddodd Patrôl y Cymer ochr yn ochr â Phatrôl o ger Castell-nedd (Patrol Pont Nedd o bosibl). Dywed Coleman fod Is-gapten Young wrth y llyw, mae'n debyg mai Capten Charles H Young oedd yn Gomander Grŵp 1 De Cymru - Unedau Ategol Gorllewin Morgannwg.
Un tro cafodd y Patrôl y dasg o andwyo 'awyrennau' mewn maes awyr. Roedd hwn yn faes awyr a grëwyd er mwyn twyllo gyda Spitfires ffug ac awyrennau Hurricane wedi eu gwneud o bren. Fe ddefnyddion nhw fomiau gludiog i chwythu'r cynffonnau i ffwrdd.
Ffrwydron a bomiau gludiog. Ffiwsiau oedi, ffrwydryddion a Cortex. Gwn is-beiriant Thompson a 3000 rownd o fwledi a chetris. Llawddrylliau. I ddechrau roedd yn rhaid iddynt gadw eu llawddrylliau y tu mewn i'w gwisg frwydr, a dim ond pan gollodd Roy Coleman ei lawddryll ar ymarfer y cafodd gweiniau drylliau eu darparu iddynt.
Roedd Roy Coleman yn löwr ac yn negesydd i'r ARP cyn iddo gael ei recriwtio i'r Unedau Ategol o'r Gwarchodlu Cartref. Credai Roy y byddai eu gwybodaeth leol wedi prynu'r amser angenrheidiol iddynt gyflawni eu tanseilio. “Roeddem yn adnabod y mynyddoedd hynny fel neb arall. Yr holl lwybrau byr, yr holl byllau glo. Dieithryn yno yn y nos neu'r dydd - ni fyddent wedi gwybod ble’r uffern yr oeddent. Gallem fod wedi achosi problemau i ddechrau, ond byddent wedi dod o hyd i ni a’n rhwystro cyn bo hir ac ni fyddai wedi gwneud unrhyw wahaniaeth. Yr unig beth a allai fod wedi gweithio oedd pe byddem wedi chwythu pont neu dwnnel yn ein hardal. Byddent wedi cael amser caled iawn yn ei drwsio. Mae mor fynyddig, welwch chi?”
Cawsant eu bathodynnau sefyll i lawr.
TNA ref WO199/3389
Hancock data held at B.R.A
Owen Sheers article in The Guardian
1939 Register
Emlyn's Richard Starkey's daughter Lorna Gwendolyn Rance (nee Starkey) - See Emlyn's page
Auxilier Roy Coleman's 2005 book - ‘From Cregan to Corrwg - A Valley Boy’s Story’.